Web3, blockchain teknolojisine dayanan, World Wide Web’in merkeziyetsizliğine odaklanan yeni bir versiyonudur. Son dönemlerde kripto dünyasında sıklıkla kullanılan bu terim, her ne kadar yüksek ses getirse de somutluktan uzak bir kavram olduğunu belirtmek gerekir.
Semantic Web (Web3), kripto paralarla ilgili blok zindir projelerini kapsayan bir çatı terim olarak kullanılmaktadır. Açık, şeffaf ve izinsiz sistemlerin oluşturulması prensibine dayanan Web3, kârını ve gücünü merkeziyetsizleştirmeye çalışan bir otorite olma amacı ile hareket eder.
Huobi Global %10 komisyon indirimi
Web3 teknolojisinin ortaya çıkış amacı aslında hali hazırda var olan Web 2.0 teknolojisinden çok daha ileride olacak, bilgisayarların tüm veri ve içeriği analiz etmesini sağlayacak bir teknoloji olarak geliştirilmektedir. Nitekim konuyla ilgili bilgi veren World Wide Web’in mucisi Tim Berners-Lee de bu yönde bir açıklama getirmektedir.
Web3 teknolojisi, makinelerin ve bilgisayarların insan mesajlarını anlayarak yorumlayabildiği bir sisteme karşılık olarak gelmektedir. Aslında büyük bir yapay zeka olarak da tanımlanabilir.
Web3, büyük veri ve yapay zekayı (AI) birleştiren daha akıllı bir internet olarak da tanımlanmaktadır. Ancak yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Web3’ün henüz somut bir gerçekliği bulunmamaktadır ve hedefin ne ölçüde başarılı olabileceği de zaman içerisinde anlaşılabilecek bir durumdur.
Web3’ün Yükselişi
Merkeziyetsiz sistem fikri, 2014 yılında Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood’un Web3 fikrini ortaya atmasından sonra teknoloji devlerinin veri hakimiyetine ilişkin artan endişeler ve Bitcoin ile blok zincir teknolojisinin giderek artan etkisi ile birlikte insanların daha fazla ilgisini çekmeye başladı.
İnternet teknolojisinde son yıllarda uygulanan bazı politikalar, internet dünyasında bazı endişelere yol açtı. Özellikle tekelleşme, sansür gibi durumlar, bilhassa webmasterlerin tepkisine neden oldu ancak buna karşın bir çözüm üretilemedi. Web3’ün hayata geçirilmesi ile bu tip problemlerin de ortadan kaldırılacağı bekleniyor. Çünkü Web3, internetin merkeziyetsizleşmesini hedeflemektedir. Bu nedenle Web3’ün yükselişi her ne kadar somut bir şey söz konusu olmasa da garipsenecek bir durum değildir.
Web3 teknolojisi; HTTP, AJAX ve MySQL gibi geleneksel teknolojilerin yerini alacak düşük eşikli, sansürsüz, tekelleşmeyi önleyecek bir dağıtım protokolünün olması gerektiğine inanılıyor. Yani internet dünyasının daha özgür bir alan haline gelmesi anlamına gelir.
Web3’ün yükselişine etki edecek bazı özelliklerin sunulması, daha da inandırıcı bir teknoloji olmasını sağlıyor. Bu özellikler şunlardır;
- Doğrulanabilirlik
- Güvene ihtiyaç duymama
- Kendi kendini yönetebilme (yüksek derecede otonomi)
- İzinsizlik (merkezi izin yok)
- Dağıtık yapı (dağıtılmış bilgi işlem)
Web3 teknolojisinin tamamen hayata geçmesinden sonra yukarıda belirttiğimiz durumlar da ortaya çıkmış olacak. Yani herhangi bir şey paylaşıldığında izin alma ya da sansüre uğrama gibi durumlar söz konusu olmayacak. Buna ek olarak güvene ihtiyaç duyma ve doğrulanabilirlik gibi durumlar da ortadan kalkacağı için internet dünyası daha özgür bir alan haline gelecek.
Berners-Lee tarafından öngörülen “Semantik Web” olmasa da Web3’ün yenilenen konsepti birçok yönden faydalı olacak. İdeal Web3’te merkezi kontrol serveri tek bir arıza noktası ve kill switch gibi kavramları da ortadan kaldıracak.
Web3 Blok Zinciri için Çözüm Olabilir mi?
Web3 teknolojisinin çok tartışılan konularından biri de blockchain için çözüm olup olamayacağı konusudur. Web 3.0, internetin gizliliğini ve güvenirliğini yeniden kazanmak ve depolama, veri alışverişi ve finansal işlemler etrafındaki altyapıyı yeniden oluşturmak adına potansiyel bir çözüm sunuyor. BU yükselmelerin P2P (eşlerarası) etkileşimin daha güvenilir ve gerçek sahiplik, doğrulanabilirliği gibi konuları yeniden sunacak.
İnternet dünyasında bilindiği üzere bazı kısıtlamalar söz konusudur. Özellikle veri depolarının merkezi bir otorite tarafından yönetilmesi, internetteki tüm verilerin kontrol edilmesini etkiliyor. Örneğin Youtube’da getirilen bazı yükleme kısıtlamaları ile internet dünyasındaki bazı sansürler, Web3 teknoloji ile herhangi bir kişi veya grup tarafından veri iletişimini onaylayamaz ve reddedemez olduğu için daha güvenilir ve şeffaf hale getirmektedir.
Web 3.0’ün özündeki merkeziyetsizlik fikri aslında blockchain teknolojisinin çekirdeğinde yer alıyor. Yani Berners-lee’nin vizyonu için umut verici bir çözüm olarak değerlendirilebilir.
Web3 Neden Blockchain Tabanlıdır?
Bu soru da konuyla ilgilenen çok kişi tarafından sorulan bir sorudur. Aslında Web3’ün blockchain tabanlı olması için birçok neden vardır. Ancak aşağıda genel hatlarıyla değerlendirdiğimiz nedenler, neden blockchain tabanlı olduğunu daha iyi anlatmaktadır.
1- Blockchain teknolojisinin saldırıya uğrama gibi bir durumu söz konusu değildir. Veriler “evrensel durum katmanı” olarak da adlandırılan “benzersiz bağlantılı veri kümeleri” aracılığıyla toplu olarak yönetiliyor. Bu da blok zincirin saldırılara karşı kapalı olmasını etkiler.
2- Genellikle blok zincirler, protokolde kodlanmış yerleşik yönetim kurallarına sahiptir ve sansürü otomatik olarak ortadan kaldırır. Web3’ün amaçlarından biri de şeffaf ve sansürsüz olmadığı için blockchain tabanlı olması gerekir.
3- Blockchainlerde bilindiği gibi kullanıcıların birbirlerine güvenmeleri ya da birbirlerini tanımaları gerekmez. Yapılan işlemler, kod parçacıklarının onaylanması ile gerçekleştiği için dünyanın bir ucundaki kişi ile diğer ucundaki kişinin birbirini tanımasına gerek kalmadan işlemler onaylanır.
Web3 Kullanan Blockchain Projeleri
Her ne kadar somut olarak hayata geçirilmese de önemli oranda blockchain projeleri, web3 teknolojisini kullanmaktadır. Bunlar arasında; Polkadot (DOT), Filecoin (FIL), BitTorrent (BTT) gibi önemli isimler bulunmaktadır. Bu da Web3’ün ilerleyen dönemlerde başarılı bir isim olmasını ve hedeflerine ulaşabileceğini gösteren ayrıntılardandır.
Web3 tabanlı blokchain projelerinin tamamını görmek için tıklayın
