FTX vadeli işlem diğer borsalara göre daha karmaşık olsa da aşağıda anlattığımız şekilde işlem yapmanız ve birkaç tekrar yapma durumunda öğrenebileceğiniz bir işlemdir.
FTX Vadeli İşlem Nasıl Yapılır?
1- Vadeli İşlemler Sekmesine Girin
FTX’te vadeli işlem açmaya başlamak için hesabınıza giriş yaptıktan sonra üst menüde yer alan “Vadeli İşlemler” butonuna tıklayarak sayfanın açılmasını bekleyin.
2- Sürekli Vadeli İşlemler
Vadeli işlem sekmesini açtıktan sonra üst kısımda yer alan menülerden “Sürekli Vadeli İşlem” seçeneğine tıklayın. Sürekli vadeli işlemlerin bir diğer karşılığı ise “PERP” olarak belirtilmektedir.
3- Grafiği Ayarların
Vadeli işlemler genellikle kısa süreli işlemler olduğu için öncelikle zaman çizelgesini yani anlık grafiği 5 dakikalık ya da işlem sürenize göre belirleyin.
4- Kaldıracı Ayarlayın
Grafik analizini yaptıktan sonra kaldıraç ayarını yapmanız gerekmektedir. Ancak FTX borsasında kaldıraç, Binance veya diğer borsalardan daha farklıdır. Örneğin 4000$ varlıkla X20 kaldıraçlı bir işlem açtığınızda, sistem size 80,000$ bakiye ile işlem açmanıza izin verir. Ancak almak istediğiniz miktarı manuel olarak girmeniz gerekmektedir. Yani 80,000$ bakiyeyi farklı işlem paritelerine bölebilirsiniz. Örneğin 40 adet 2000$’lık işlem açmanıza izin verir.
5- Emir Tipini Seçin
FTX borsasında vadeli işlem yaparken “Market” ve “Limit” olmak üzere iki emir tipi ile karşılaşırsınız. Market emri, anlık fiyattan al demektir, limit ise sizin belirleyeceğiniz fiyattan girmesi anlamına gelir. Eğer grafik analizi yaparak bir işlem açıyorsanız ki bu şekilde yapmanız gerekir. Bu durumda “Limit emir” olarak işlem açmanız gerekmektedir.
6- Hesap Makinesini Ayarların
FTX borsasının en güzel yanlarından biri de hesap makinesi özelliğinin olmasıdır. Alım Satım ekranının yan tarafında yer alan “Hesap makinesi” simgesini tıklayarak kar-zarar ilişkisini hesaplayın. Yani kaç kaldıraçla ne kadarlık işlem açtığınızda, stop noktasını belirlediğiniz karınız ya da zararınızın ne olduğunu görebilirsiniz. Bunu FTX vadeli işlemlerde mutlaka kullanmanızı öneririz.
7- Emir Girin
Yukarıda belirttiğimiz şekilde tüm ayarları yaptıktan sonra artık alım için hazır sayılırsınız. Altta yer alan “Emir Gir” butonuna tıklayarak alım emrini girmiş olursunuz.
FTX Vadeli İşlem Ekran Kullanımı
Bakiyeler
Bakiyeler kısmında her coin için “Bakiye” ve “Kullanılabilir Bakiye” görebileceğiniz ekrandır.
Bakiye: Ne kadar bakiyenizin olduğunu gösteren ekrandır.
Kullanılabilir Bakiye: Sahip olduğunuz ancak herhangi bir pozisyon açmadığınız bakiyeleri görebileceğiniz ekrandır.
Para Yatırma – Çekme
Para yatırma ve çekme ekranında, paranızı farklı bir borsaya çekmek ya da farklı borsadan para yatırmak için kullanacağınız ekrandır. Para yatırma butonuna tıkladığınızda bir cüzdan kodu ve diğer bilgileri göreceksiniz. Bu bilgileri doğru şekilde girerek yatırma işlemini kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Parça Çekme işlemleri için de “Para çekme” butonuna tıklayın, gelen bilgileri doğru şekilde girerek çekim işlemini basit bir şekilde tamamlayın.
Dönüştürme
“USDT” varlıklarınızı Bitcoin ya da Bitcoin’lerinizi USDT çevirmek için FTX çevirme ekranını kullanabilirsiniz.
FIAT
Bu ekranı kullanarak banka hesabınızdan (kredi kartı) ile coin alabilirsiniz. Kullanılabilir FIAT para birimlerini görmeniz için “Cüzdan” sayfasındaki “Fiat” kutusunu işaretleyebilirsiniz. Ancak FTX’te Fiat para birimleri ile para yatırmak için KYC seviyenizin 3 olması gerekmektedir.
Marketler
FTX’te listelenen coinleri bu ekranı kullanarak görebilir, hangi coinde işlem yapmak istediğinizi buradan kolaylıkla seçebilirsiniz.
Ticaret
FTX vadeli işlem yapmak için kullanacağınız en önemli ekran ticaret ekranıdır. Buradan hangi coinlerle işlem yapabileceğinizi görebilir, aram motorundan listede yer almayan ürünleri arayarak bulabilirsiniz.
Teminat
FTX, diğer borsalardan farklı olarak alt hesap oluşturarak da vadeli işlem yapabileceğiniz bir kripto para borsasıdır. Teminat bölümünde, alt hesaplarınıza ayırdığınız USD’leri görebilirsiniz.
USD PnL
Bu ekran, en sık kullanacağınız ekranlardan biridir. FTX’te yapacağınız tüm işlemler USD bazlıdır. 9000 dolara 2 futures işlem açıp 9150 dolara satarsanız, 2 * (9150 – 9000) = 300 dolar kâr elde edersiniz. Tüm vadeli işlemler altta yatan madeni paralarda bulunur; yani 1 BTC-PERP 1 bitcoin anlamına gelir. Benzer şekilde, 200 $ karşılığında 3 ETH-PERP satıp 210 $ ödeyip geri satın alırsanız, 30 $ kaybedersiniz.
Esnek Teminat
FTX vadeli işlemlerde bakiyenizi daha kolay yönetmek ve kontrol etmek için USD kullanmanız, en sağlıklı yöntem olacaktır.
FTX’te vadeli işlem yaparken sistem birçok varlığınızı kullanmanıza izin verir. Teminat olarak 10 ETH’niz olduğunu ve 9000 dolara 5 BTC-PERP satın alıp 8950 dolara zararlı bir şekilde sattığınızı varsayalım. 250 dolar kaybettiniz. Ama bu zararı ödeyecek bir USD bakiyeniz yok. Hesabınızda sadece ETH var. Bu durumda FTX, hesabınızı borçlu olunan ABD doları tutarınca borçlandırarak 10 ETH ve -250 USD olarak kullanıcı panelinize yansıtır.
Negatif USD bakiyesi belirlenen oran kadar büyüdüğünde FTX zararınızı tahsil etmek için 250$ değerinde ETH’nizi satarak USD’ye çevirir ve borcunuzu tahsil eder.
FTX Vadeli İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yukarıda ve daha önceki yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi FTX borsası, vadeli işlemler açısından dünyanın en gelişmiş kripto para türev borsasıdır. Bu nedenle diğer borsalardan farklı bir mantık ile hareket eder, kar ve zarar ilişkisi de kendine özel bir sistem ile belirlenmektedir. Bu yüzden FTX vadeli işlem yaparken kesinlikle dikkatli hareket etmeniz gerekir. Peki, nelere dikkat edilmelidir?
Kaldıraç Ayarı
Binance vadeli işlem ya da Huobi vadeli işlem yaparken kaldıraç ayarı mantığı bir daha farklıdır. Bu borsalarda kaldıraç ayarını ayarlamak aynı zamanda likide fiyatınızı belirlemeniz anlamına gelir. Fakat FTX vadeli işlem, bu konuda daha esnek çalışmaktadır. Örneğin 1000 dolarlık bir varlığınız var ve siz 20X kaldıraç ile işlem açacaksınız. Bunun anlamı tek seferde 20,000$ ile işleme gireceğiniz anlamına gelmez.
FTX borsasında 1000$ varlık ile 20X kaldıraç ayarladığınızda sistem size 20,000$’lık işlem yapma izni verir. Ama siz bunu farklı işlemlere bölebilirsiniz. Yani 20,000$’ı 10 işleme ya da 20 işleme bölebilirsiniz. Her böldüğünüz rakam da aynı zamanda kaldıraç oranınızı belirleyecektir.
Limit Emir Hesaplama
Limit emir, yukarıda da bahsettiğimiz gibi FTX borsasında daha farklı şekilde çalışır. Yani kaç kaldıraçla gireceğinizi belirleyebilirsiniz ancak tüm bakiye ile tek işlem açma zorunluğunuz diğer borsalarda olduğu gibi yoktur. Yine hesap makinesi ile kar zarar hesaplamasını yaparak daha net bir işlem yapabilirsiniz.
Market Emir Hesaplama
Market emir tipi de Binance vadeli işlemler ya da Huobi vadeli işlem seçeneklerine göre daha farklı bir mantıkla çalışmaktadır. Market emir açtığınızda, piyasanın anlık fiyatından alım yapar. Ancak FTX’in hesap makinesi sunmasının bir güzelliği de burada kendini göstermektedir. Hesap makinesi sekmesini açtığınızda “Kar Al” sekmesine grafiğinizin direnç noktasını yazdığınızda, ne kadar kazanacağınızı “Kar Al” sekmesinin hemen karşısında yer alan “%Kazanç” sekmesinden görebilirsiniz.
Hesap Makinesinde Kar-Zarar Nasıl Hesaplanır?
FTX kripto para türev borsası her ne kadar vadeli işlem konusunda diğer borsalara göre daha avantajlı olsa da Türk kullanıcılarının çok fazla olmaması, kaldıraç ve kar zarar hesaplamalarında bazı hatalara düşülmesine neden olmaktadır. Bu hatalardan biri de hesap makinesi kullanırken kar zarar hesaplamasının yanlış yapılmasıdır. Aşağıdaki örnek resimde görüldüğü gibi Zarar noktası ile Kar noktasının aynı yüzdelikte olması gerekmektedir.
FTX Vadeli İşlemlerde Gelişmiş Sipariş Türleri
Vadeli işlem açarken FTX’in sunduğu ayrıcalıklardan biri de gelişmiş sipariş türleridir. Bu işlem, Zarar Durdurma limiti, Zarar Durdurma piyasası, takip eden durumlarda yatırımcıya “Kar Al” ve “Kar Al Limit emirleri” sunar. Bu emirleri kullandığınızda belirlediğiniz fiyata gelmeden herhangi bir alım yapmaz. Yani piyasa defterine emir olarak gönderilir ve tetikleme fiyatının gelmesini bekler.
Stop-Loss (Limit ve Piyasa)
FTX vadeli işlemlerde Stop-Loss yani limit ve piyasa emir tiplerinde istediğiniz fiyatı siz belirlersiniz. Örneğin BTC-PERP için 10,000$ seviyesinden işlem açacaksınız ama anlık fiyat 11,000$ olarak kabul edelim. Bu durumda verdiğiniz tetikleme emri gelmeden işleminiz onaylanmayacaktır. Aynı şekilde satış yapıyorsanız yani Short pozisyona giriyorsanız da yine tetikleme fiyatını manuel olarak belirlemeniz gerekir.
Kar Al (Limit ve Pazar)
Zarar durdurma işleminin aynısını kar al yani limit ve Pazar emir tipinde de kendiniz belirlersiniz. Örneğin BTC-PERP 10.000$’dan işlem görüyor. 9.500$ tetikleyici fiyatı ve 5 boyutu bir kar emri girdiğinizi varsayalım. Piyasa 9.500$’a düştüğünde, kar al emriniz tetiklenecek ve FTX bunu 5 BTC-PERP alış emrine dönüştürecek.
Vadeli İşlem Riskleri Nelerdir?
Vadeli işlemler konusunda dünyanın en gelişmiş kripto para borsası olan FTX’de de işlem açtığınızda bazı risklerin sizi beklediğini aklınızdan çıkartmamanız gerekir. Peki, vadeli işlem riskleri nelerdir?
- Yüksek kaldıraç kullanmak, varlıklarınızı kısa sürede kaybetmenize neden olur.
- Grafik analizi yapmasını bilmiyorsanız vadeli işlem açmanız demek, büyük bir risk aldığınız anlamına gelir.
- Kulaktan dolma bilgilerle vadeli işlem açılmaz. Spot işlem de açılmaz ancak spot işlem riski çok daha düşük olduğu için bir anlamda zararınızı realize etmeniz kolay olur. Fakat vadeli işlemlerde risk oldukça büyüktür.
- Telegram, Twitter ve diğer sosyal medya hesaplarından gönderilen sinyallere itibar ederek işlem açmayın.
- Vadeli işlemlerde mümkün mertebe işlem süresini kısa tutun ve karınızı aldığınızda hemen çıkın. Yoksa piyasa beklentilerinizin aksine ilerlerse zarar boyutunuz daha büyük olur.
